Interview Illum 24 March 2019

Bernard Vassallo

Fil-qasir

Twelid: 4 ta’ Diċembru 1970

Stilla: Sagitarrius

Stat: Miżżewweġ lil Michelle nee Pulis u tifel Matthias ta’ 14-il sena

Motto: ‘respect everyone, fear no one’

Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn il-basketball?

Kont espost għall-basketball minn eta’ żgħira tista tgħid b’mod naturali għall-fatt li missieri huwa Willie Vassallo, ikona tal-basketball fil-qasam tal-ġurnaliżmu sportiv lokali għal kważi 50 sena.

Għadni niftakar pjuttost tajjeb l-ewwel darba li akkumpanjajt lill-missieri fl-1977 għal partita tat-tieni diviżjoni bejn Żebbuġ u Ġżira ġewwa l-padiljun antik b’art tal-konkos f’Ta Qali.

Minn dakinhar, bqajt imkaħħal mal-logħba u kont nitla’ ma’ missieri fil-gyms f’Ta Qali, De La Salle u aktar tard Kordin, l-ewwel għal gost fejn kont inħobb inżomm il-punti tat-timijiet, bil-palletti tal-ħadid, fuq l-iscoreboards manwali ta’ dak iż-żmien u mbagħad bħala tfajjel akkanit li nitgħallem il-logħba wara li ta’ 10 snin mort skolasport fil-Marsa.

Ta’ 12-il sena ngħaqadt ma’ Luxol fejn domt ħames staġuni u anke doqt u ksibt l-ewwel punti fl-ewwel diviżjoni. Wara lghabt tliet staġuni ma’ Floriana, sena ma’ Conte di Fontegreca u l-aħħar żewġ staġuni, qabel weġġajt, ma’ Hamrun Liberty. Ma’ dawn it-timijiet kelli sodisfazzjon ta’ rebħ ta’ xi unuri diversi kif ukoll unuri ndividwali bħal drabi player tal-ġimgħa (unur li m’għadux fis-seħħ) fl-ewwel diviżjoni kif ukoll l-aqwa ‘3-point shooter’ fl-1990 u l-1991. 

Wara erba’ snin wieqaf, ippruvajt nerġa nipprova nilgħab din id-darba fit-tieni diviżjoni ma’ Mellieħa, imma anke jekk spiċċajt nirbaħ l-unur tal-player tas-sena ddeċidejt li nieqaf ghal kollox kemm minħabba li l-ugiegħ wara kull logħba ma’ kienx sabiħ iżda wkoll għaliex kont issa qed nersaq viċin bħala referee nternazzjonali.

U kif għażilt proprju l-karriera ta’ referee?

Dħalt fil-qasam b’koinċidenza wara li kelli nieqaf ħesrem milli nilgħab fl-ewwel diviżjoni. Sa dak il-ħin, ma tantx kont nara lir-referees b’lenti sabiħa u qatt ma ħsibt li nkun bis-suffara.

Wara ftit xhur wieqaf, kont mħeġġeg, wara bosta telefonati u laqgħat, mill-president ta’ dak iż-żmien Joe Farrugia u wara li aċċetajt, sibt li kollox ġie naturali u qatt ma ħarist lura.

Id-debutt lokali tiegħi kien fl-1992 f’partita femminili milgħuba f’Għawdex bejn l-istess Għawdex u Mosta flimkien ma’ Antoine Cefai. Minn dakinhar diġa qattajt 27 staġun u aktar minn 800 logħba fl-għola diviżjoni lokali maskili u kburi li l-iktar referee fl-istorja b’numru ta’ finali tal-playoffs u finali KO u Shield.

Int ukoll referee rikonoxxut fl-ambitu Ewropew tal-Basketball. Tina aktar dettalji.

Jien f’Mejju 1996 li kkwalifikajt bħala referee nternazzjonali, ta’ 25 sena, wara clinic finali ġewwa Bratislava. Id-debutt tiegħi wasal f’Novembru 1996 f’partita femminili mit-Tazza Ronchetti bejn Messina (Italja) u Osnabruck (Ġermanja). Xahar wara kelli partita mic-champions league femminili bejn Como (Italja) u Ramat Hasharon (Iżrael).

Illum, ta’ 48 sena, ninsab fl-aħħar snin tal-karriera nternazzjonali peress li l-massimu hu ta’ 50 sena pero r-rieda għadha qawwija u t-tagħlim ma jieqaf qatt. Fl-aħħar xhur ksibt ukoll kwalifika oħra hekk kif kont parti mill-ewwel grupp ta’ 40 ruħ minn madwar l-Ewropa li, wara kors intensiv, ksibna ċ-ċertifikazzjoni uffiċjali ġdida ta’ FIBA instructor.

Hemm xi logħba li kkontrollajt li hija aktar memorabbli minn oħrajn?

Mill-ewwel logħba ewropeja 23 sena ilu, sa issa ikkontrollajt ferm aktar 450 partita nternazzjonali li jvarjaw minn finali ta’ kampjonati ewropej, ‘full internationals’, logħob ta’ tazzi ewropej ta’ klabbs u kategoriji oħra u jkun hemm partiti li jibqgħu fil-memorja u sinjifikanti.

Kull staġun ikollu s-sabiħ tiegħu. Fl-aħħar xhur il-partiti nternazzjonali ta’ kwalifikazzjoni għat-Tazza tad-Dinja Cipru vs Awstrija, Italja vs Maċedonja kif ukoll Ingilterra vs Iżrael, li marret fil-ħin barrani, kienu sbieħ.

Nemmen li mument kruċjali fil-karriera tiegħi, li għollini ferm il-fuq fir-rankings, wasal fl-2006 waqt il-Logħob tal-Commonwealth ġewwa Melbourne, Awstralja. Hemmhekk, taħt il-lenti ta’ nies li jifhmu, kelli prestazzjonijiet tajbin u spiċċajt ġejt fdat bil-kontroll tal-finali bejn Awstralja u New Zealand quddiem aktar minn 16,000 ruħ.

Wara dan, bdew jaslu ferm aktar nominazzjonijiet u wieħed mill-aktar importanti, li jien ferm kburi biha anke jekk ħafna f’Malta ma jirrealizzawx l-importanza u l-fatt li ċ-ċansijiet huma żgħar li referee minn pajjiż żgħir fil-basketball jasal għal tragwardi bħal dawn,  kien meta kont magħżul għal finali tal-kampjonati maġġuri Ewropej, EuroBasket 2011, ġewwa l-Polonja.

Sentejn wara, fl-2013, wasal tragward ieħor ta’ livell ferm għoli meta kont referee fil-Final 8 tal-EuroLeague femminili ġewwa Ekaterinburg fir-Russja.

Partiti oħra li jien ferm kburi bihom huma dawk għal midalja tal-bronż fil-Kampjonati u20 Division A fl-2011 bejn Serbja u Polonja u fl-2017 bejn Republikka Ċeka u Belġju bejn  kif ukoll fil-Kampjonati u18 Division A fl-2013 bejn Latvja u Spanja.

Hemm bosta partiti oħra fl-ambitu Ewropej li niftakar f’dawn is-snin kollha imma rrid ukoll nsemmi l-esperjenza sabiħa li kelli meta fl-2014 kont ġejt mistieden biex immur nikkontrolla f’ġimgħat differenti fil-kampjonat professjonali BBL fl-Ingilterra u b’kollox kont rreffjajt 10 partiti matul dak l-istaġun.

L-aktar logħba diffiċli?

L-ebda partita hi faċli u referee jrid ikun ffukkat għax jekk le, qed jistieden għall-problemi. Jekk inħares lura, kien hemm partiti diffiċli quddiem partitarji ferm numerużi u f’ambjent bil-bosta ostili pero dan huwa xi ħaġa li tistenna f’xogħlok u tidrah.

Pero inċident li niftakar sew kien fl-2015 waqt logħba mill-FIBA EuroLeague bejn Praga u Galatasaray meta wara biss erba’ minuti logħob, bħala r-referee prinċipali, kelli nwaqqaf il-logħba għal nofs siegħa wara li nqala ġlied bejn il-partitarji ultras rispettivi u bosta minn dawn spiċċaw jaqbżu u fiżikament jissieltu anke ftit metri l-bogħod minni fuq il-court.

Kemm kien faċli li tinfed fl-ambitu Ewropew?

Il-bidu kien ferm diffiċli. Kont ferm nidejjaq nisma bosta drabi, ‘imma f’Malta tilgħabu basketball?’ u ma kienx faċli li n-nies ta’ fuq ta’ dak iż-żmien jafdawk f’partiti mportanti meta l-ewwel ħsieb li jassumu kif jisimgħu Malta kien, pajjiż żgħir, livell baxx allura tistennix ħafna min dna ir-referee.

Bla tlaqliq, mhux faċli tkun mhux biss referee li qatt ma rawk (illum hi differenti minħabba internet) imma ukoll ġej minn pajjiż mitqies inferjuri u żgħir.

Investejt ħafna u ħafna ħin u risorzi biex nitjieb teknikament, mentalment u fiżikament u kienu l-perseveranza u l-paċenzja, quddiem kull bieb li nnizjalment sibt magħluq, li għenuni nippersisti, bosta drabi totalment waħdi u mingħajr għajnuna, fl-għan li negħleb din l-istigma li iva teżisti rigward pajjiżna fl-ambitu sportiv.

Wara ftit snin tgħallimt li m’għandix bżonn nuri x’naf lil ħadd imma għandi naħdem biss biex inkun 100% f’kull logħba li ningħata.

U bil-mod il-mod, grazzi wkoll għal fatt li kelli partiti pożittivi quddiem osservaturi ta’ stoffa, bdejt niġi aktar fdat u tiela’ fir-rankings u llum hi storja differenti għax inħoss li ksibt ħafna aktar minn mistenni għal wieħed minn pajjiż żgħir u nħoss li ningħata rispett sħiħ fil-kamp Ewropew.

Kif jirnexxielek iżżomm kalm meta tisma’ ħafna nies joffenduk mill-istands?

Qatt ma tista tkun popolari għax trid tieħu deċiżjonijiet xi kultant iebsin u dejjem ħa tolqot liż-żewġ naħat xi darba jew oħra.Maż-żmien huwa naturali li wieħed irabbi ġilda ħoxna u drajt sew nibqa ffukkat.

Fortunatament jien dejjem kont pjuttost bniedem ferm kalm pero l-aktar importanti hu li wieħed ikun ffukkat u kkonċentrat.

Bla dubju, dan huwa aktar faċli f’padiljun mimli u b’logħob veloċi u ta’ livell għoli. Fil-fatt, fil-kamp Ewropew nista nintilef fil-logħba, bla ma nisma l-madwar, tul il-ħin kollu.

Il-problema hi aktar meta lokalment, f’ċertu partiti, ikun hemm ftit tużżani u waqt li l-logħba tkun milgħuba b’intensita u ritmu baxx, ikollok bilfors anke jekk ma tridx tisma xi elementi, li suppost jagħtu eżempju jew li jaħsbu li jafu l-fatti, li jibdew b’nuqqas ta’ rispett b’xi kummenti li jsaħħnu lil dawk ta’ ħdejhom li ma jifhmux fil-logħba jew b’kummenti mhux lejn l-‘uniformi’ tar-referee imma personali bla bżonn.

F’dawn il-mumenti, bħal ma’ nsostni meta nagħti l-lectures, trid tipprova tibqa kkonċentrat u tkun bħaċ-ċinju li, għalina li narawha, tidher ferm grazzjuża tgħum fuq l-ilma imma fil-verita titħabat u taħdem qatiegħ taħt l-ilma.

Tħoss li għandha tidħol l-għajnuna tat-tekonoloġija fil-basketball lokali?

Jien użajt u nuża t-teknoloġija fl-ambitu Ewropew hekk kif fil-basketball issa ilna numru ta’ snin bis-sistema tal-instant replay (simili ghal VAR) u favur l-użu. Minn din l-esperjenza ngħid bla tlaqliq li, meta użata kif suppost, hija ta’ għajnuna kbira f’mumenti kruċjali jekk azzjoni ma’ tkunx ċara fuq il-court. Minn naħa l-oħra, jekk użata ħażin, din tista wkoll tkun ta’ dannu peress li azzjonijiet mill-ewwel isibu ruħhom fuq il-midja soċjali.

Sfortunatament irid isir ħafna nvestiment, eżempju mill-inqas 4 kameras u programmi speċjalizzati, biex ikun hawn l-istess teknoloġija f’Malta u naħseb hemm prioritajiet oħra ferm aktar urġenti.

Taqbel mal-idea tal-play-offs fil-Kampjonat?

Hemm it-tajjeb u ħażin kemm fis-sistema ta’ play-offs kif ukoll f’sistema ta’ league regolari biss imma ċertament jien favur il-playoffs. Dak hu s-sabiħ ta’ bosta kampjonati tal-basketball mondjali. L-importanti li s-serje finali ma tkunx qasira (mill-inqas fuq 5 logħbiet) biex ikun hemm aktar probabbilta li l-aqwa tim joħroġ rebbieħ. 

Kif qed jiġu referìs oħra barranin jikkontrollaw il-logħbiet lokali? Taħseb li r-referis barranin jikkumplimentawkom bil-kontroll li jkollhom?

Il-verita assoluta hi li kieku ma hawnx dawn il-barranin, kieku ħafna mill-logħob ma jsirx minħabba nuqqas ta’ uffiċjali hekk kif l-ammont ta’ Maltin ta’ kwalita qiegħed dejjem jonqos u trid ż-żmien biex jitilgħu ġodda u jrid jinqata’ l-abbuż fuq ir-referees iż-żgħar. Jien kont wieħed minn ta’ l-ewwel li fl-aħħar snin fittixt u ftaħt il-bibien għal dawn il-barranin anke jekk inizzjalment sibt opposizzjoni saħansitra nterna. Illum hemm ammont sostanzjali ta’ referees barranin, uħud li ilhom jgħixu ftit snin Malta u tħarrġu aktar fil-logħba waqt li huma fostna u oħrajn li ġew dan l-aħħar imma kellhom diġa esperjenza f’kampjonati oħra.Bl-ikbar responsabbilta ngħid li, fil-kategoriji prinċipali tal-kbar, il-livell ta’ refereeing hawn Malta llum hu ġeneralment tajjeb ħafna meta mqabbel kemm mal-logħba lokali kif ukoll ma’ pajjiżi oħra b’aktar risorzi. Ovvjament kull referee hu uman u kulħadd jista jiżbalja.

Tixtieq tara xi forma ta’ titjib fl-MBA?

Nagħmel parti sa ċertu punt mit-tim amministrattiv tal-MBA u għalhekk naf naqra l-intern ukoll. Għax jien mingħajr irbit nista ma ndurx mal-lewża u nisħaq li hemm ftit individwi li jafu x’inhu l-vera basketball minn diversi aspetti u magħhom hemm numru żgħir ta’ nies li ġenwinament iridu ġid u progress għall-logħba imma bosta drabi dawn jiġu mrażżna u msikkta min ħafna oħrajn li waqt li l-importanti għalihom hu llum u ma jinteressahomx minn għada, ma jfittxux l-iżvilupp tal-logħba ġenerali imma biss l-ambitu parokkjali u l-ġid tal-klabb tagħhom.

Niftakar u doqt il-logħba, fit-tmenijiet, milgħuba fuq il-konkos u bl-MBA mingħajr kwartieri fissi. Minn dakinhar sar progress u mxejna l-quddiem taħt kull amministrazzjoni differenti fejn mill-lat tanġibli l-MBA anke ħadet it-titlu tal-art tal-padiljun u l-madwar.

Fl-aħħar snin, taħt it-tmexxija ta’ Paul Sultana u Joe Muscat, fost diversi nnizjattivi oħra utli, saret ukoll l-ewwel fażi tal-immodernizzar tal-padiljun u tnediet l-akkademja.

Fejn qegħdin? Progress iva sar imma nemmen li, b’mod ġenerali, bosta pajjiżi oħra mxew ferm aktar għax wettqu aktar investiment f’diversi oqsma.

Dak li naħseb hemm bżonn hu mifrux. Kollox idur ma’ bżonn ta’ investiment, nibda mir-referees b’investiment serju fl-iżvilupp u taħriġ tagħhom, il-kowċis f’sistema dejjiema u serja ta’ ċertifikazzjoni b’taħriġ modern, mill-lat strutturali it-tkomplija tal-proġett (stands, dressing rooms u uffiċini) tal-padiljun biex ikun hemm ambjent aktar modern, nadif u li jilqa’ lill-ispettaturi u players, branding professjonali tal-logħba u aspetti innovattivi, indirizzati speċjalment lejn iż-żgħażagħ, biex tattira n-nies lejn Ta Qali.

Nista nkompli imma hemm differenza bejn kliem u fatti għax il-verita’ hi waħda. Hafna jistgħu jipproponu imma kollox idur ma’ finanzi u mhux faċli li l-MBA tiġġenera dawn il-flejjes kollha waħedha sakemm ma jkunx hemm għajnuna esterna.

X’jagħmel referee tajjeb?

Wieħed jista jsemmi bosta kwalitajiet ta’ x’jagħmel referee tajjeb bħal, fost oħrajn, kunfidenza, konsistenza, kuraġġ, sens komum, li tkun ġust u fair, kalm, ppreparat teknikament, mentalment u fiżikament, passjoni lejn il-logħba imma fattur li nqisu ferm importanti hu l-integrita. Kull referee jrid ikun gwardjan ta’ l-onesta u ma jħalli l-ebda farka ta’ tebgħa tħammiġlu ismu jew is-settur. Għajb kbir, u favur penali ħorox anke kriminali, mhux biss għal xi referee imma għal kull player, kowc, amministrattur li jmiss mal-korruzzjoni.

Nixtieqek tgħaddi messaġġ liż-żgħażagħ sabiex jitħajjru jsiru referìs tal-basketball.

Xejn ma’ jiġi b’xejn jew mill-llum għal għada. Irid ikollok paċenzja u dejjem tkun lest li titgħallem u timxi pass, pass.

Meta bdejt kważi tletin sena ilu, mingħajr internet u mobiles, kont nitkarrab u nfittex qatiegħ għal xi materjal ta’ għajnuna. Illum naraw l-estrem l-ieħor għax hemm ammont enormi ta’ materjal ta’ għajnuna fuq il-midja soċjali u ż-żgħażagħ jistgħu jsibu li jridu.

Wieħed ukoll irid jiftakar li qatt ma wasalt għax anke jekk tasal, trid iżomm il-livell tiegħek. It-tagħlim ma’ jispiċċa qatt. Minkejja li ili bosta snin fil-qasam, għadni xorta nfittex id-dettalji, nanalizza bosta partiti ewropej kull ġimgħa u nipprova dejjem nitjieb.

Jekk nitkellem mill-esperjenza tiegħi, tagħlima waħda nista ngħaddi. Illum hu aktar faċli li tilħaq internazzjonali imma xejn ma jigi bil-fortuna biss jew li kollox jingħatalek bl-imgħarfa, trid tinvesti ħafna ħin biex titjieb, ma taqtax qalbek quddiem bosta ntoppi għax il-perserveranza, paċenzja u r-rieda nterna li tasal biss jistgħu jmexxuk il-fuq.

Nispera li grazzi għal din l-opportunita offruta mill-ħabrieki Cristian Muscat, inħajjar xi żagħżugħ/a jibda jirrefja fi kwalunkwe sport għal qalbu.